Toen mijn cliënt Paula haar 12-jarige Golden Retriever Max in de auto wilde krijgen voor een dierenartsafspraak, dacht ze dat de nieuwe loopplank het makkelijker zou maken. In plaats daarvan wierp Max één blik op het onbekende ding en liep er met een boog omheen, waarna hij probeerde om op de gebruikelijke manier te springen – wat resulteerde in een pijnlijke misstap. Gefrustreerd en bezorgd vroeg Paula zich af waarom haar doorgaans zo meegaande vriend zo moeilijk deed over iets dat hem juist moest helpen.
Ik hoor dit verhaal, of iets soortgelijks, vaak. Goedbedoelende eigenaren schaffen hulpmiddelen aan zoals loopplanken of opstapjes, in de verwachting dat hun honden meteen begrijpen hoe deze hen kunnen helpen. Helaas leidt dit vaak tot weerstand, stress en mogelijk gevaarlijke situaties. Er is een betere manier om met deze uitdaging om te gaan, en dat begint met het idee: “Houd Pavlov op je schouder.” Hoe zit dat?
Veelvoorkomende uitdagingen met senior honden en hulpmiddelen
Naarmate honden ouder worden, verandert meestal hun lichamelijke fitheid. Artrose, minder spieren en verminderde flexibiliteit kunnen activiteiten die vroeger vanzelfsprekend waren, ineens een stuk minder makkelijk maken. Denk bijvoorbeeld aan in de auto springen. We herkennen de veranderingen, en investeren in handige hulpmiddelen zoals loopplanken of trappen. Maar het gaat niet alleen over het aanbieden van de juiste hulpmiddelen – het gaat er ook om dat onze honden zich prettig en veilig voelen bij het gebruik ervan.
We denken vaak dat dit geen probleem zou moeten zijn en proberen de hond direct op de nieuwe loopplank of het opstapje te lokken. Dit gebeurt meestal in situaties waarin er wat tijdsdruk is, zoals vlak voor een dierenartsafspraak of autorit. Deze urgentie, gecombineerd met de natuurlijk wantrouwen dat honden nogal eens hebben tegenover nieuwe objecten, zorgt ervoor dat het makkelijk heel anders loopt dan we ons hadden voorgesteld. Wanneer de hond weigert het hulpmiddel te gebruiken of het probeert te ontwijken, raken wij bezorgd en gefrustreerd. Dit kan gemakkelijk leiden tot een negatieve spiraal die de situatie alleen maar verergert.
De theorie van Pavlov: de wetenschap achter positieve hondentraining
Om te begrijpen waarom de emoties van je hond bij training zo belangrijk zijn, wil ik het even (kort) over het werk van Ivan Pavlov hebben. Zoals velen van jullie ongetwijfeld weten was Pavlov een Russische fysioloog die baanbrekende ontdekkingen deed over hoe dieren leren. Tijdens zijn onderzoek naar het spijsverteringsstelsel van honden merkte Pavlov op dat zijn proefhonden niet alleen speeksel produceerden bij het ontvangen van voedsel, maar ook bij het zien van de persoon die hen doorgaans voerde of bij het horen van de bijbehorende geluiden.
Deze observatie leidde tot de ontdekking van klassieke conditionering – het proces waarbij dieren (inclusief mensen) leren om het ene met het andere te associëren. In Pavlov’s beroemde experimenten leerden honden het geluid van een bel te associëren met voedsel, waardoor ze uiteindelijk al begonnen te kwijlen bij het horen van de bel, zelfs voordat het voer er al was. Dit fundamentele principe van leren gaat niet alleen over voedsel en bellen; het geldt voor alles wat onze honden ervaren, inclusief nieuwe objecten en situaties.
Senior honden trainen: de emotionele benadering
Wanneer we zeggen “Houd Pavlov op je schouder,” bedoelen we dat het heel belangrijk is om rekening te houden met de associaties die onze honden vormen tijdens de training. Elke ervaring die een hond heeft met een nieuw object of situatie, vormt verbindingen in hun brein – positief of negatief. Deze associaties gaan niet alleen over of ze een bepaald gedrag uitvoeren, maar vooral ook over hoe ze zich voelen bij de gehele situatie.
Laten we het gebruik van een loopplank om in de auto te komen als voorbeeld nemen. Hierbij leert je hond niet alleen om over een loopplank te lopen; hij vormt ook een emotionele reactie op de loopplank zelf, de plek waar hij deze tegenkomt, en de hele ervaring van het gebruik ervan. Als deze associaties negatief zijn – door stress, druk of ongemak – zal het trainen veel moeilijker worden, ongeacht hoeveel traktaties je op dat moment aanbiedt.
Hoe je je senior hond traint om een loopplank te gebruiken: stap-voor-stap gids
Begin ergens anders dan bij de auto
In plaats van de loopplank direct bij de auto te introduceren, begin je op een neutrale, rustige plek zoals de tuin of garage. Plaats de loopplank plat op de grond of met een hele lichte helling. Dit haalt de druk van “moeten” weg en geeft je hond de kans om op zijn eigen tempo te verkennen.
Creëer positieve associaties
Voordat je je hond vraagt om iets te doen met de loopplank, laat je hem er eerst naar kijken terwijl je super lekkere traktaties erop en eromheen plaatst. Forceer geen interactie – laat hem merken dat er leuke dingen gebeuren in de buurt van dit nieuwe object. Cruciaal is dat je hem laat bepalen of hij ernaar toe gaat of niet, en dat je niet lokt. Het kan soms nodig zijn om aan deze stap meerdere dagen of zelfs weken aan te besteden. Dat is helemaal prima! Jouw hond bepaalt het tempo en beslist wanneer hij zich op zijn gemak voelt bij dit nieuwe ding.
Geleidelijke vooruitgang
Zodra je hond zich comfortabel voelt om de loopplank te benaderen, begin je elke interactie die hij doet – zoals snuffelen, er dichtbij komen of het aanraken – te belonen. Kleine stapjes voorwaarts verdienen lekkers en geprezen worden. Zo ga je langzaam richting het lopen over de loopplank, door het belonen van dichterbij komen, een poot erop zetten, etc.
Zelfvertrouwen opbouwen
Wanneer je hond zich comfortabel voelt met de loopplank in de beginpositie, verhoog je geleidelijk de helling over meerdere sessies. Blijf elke interactie positief en succesvol maken. Onthoud: zelfvertrouwen bouwt op successen, dus voorkom dat je te snel gaat. Houd het licht en leuk!
Senior hondentraining: tips voor het opbouwen van vertrouwen met nieuwe hulpmiddelen
Geduld en timing
Het proces van het creëren van positieve associaties kan weken duren, maar dat is vaak voorwaarde voor lange termijn succes. Let goed op de lichaamstaal van je hond – tekenen van stress, of ontwijkend gedrag, betekenen dat je het makkelijker moet maken of het tempo moet verlagen.
Kies geschikte trainingslocaties
Begin altijd met het aanleren van nieuwe vaardigheden op rustige, vertrouwde plekken waar je hond zich veilig voelt. Omgevingsstress kan het leerproces verstoren en het moeilijker maken voor je hond om een positieve associatie met de loopplank op te bouwen.
Lees de signalen van je hond
Let op subtiele tekenen van ongemak of angst, zoals lip likken, wegkijken of een gespannen houding. Dit zijn manieren waarop je hond aangeeft dat hij nog niet klaar is om verder te gaan. Respecteer deze signalen. Dat bouwt vertrouwen op en voorkomt negatieve associaties.
Stel realistische verwachtingen
Begrijpen dat dit proces tijd kost helpt frustratie te voorkomen. Vooral als je het al eens geprobeerd hebt en het is misgegaan, kost het tijd om het vertrouwen opnieuw op te bouwen. Elke hond heeft zijn eigen tempo, en factoren zoals leeftijd, eerdere ervaringen en individuele persoonlijkheid beïnvloeden hoe snel ze zich aanpassen aan nieuwe situaties.
Succes met oudere honden en mobiliteit: de voordelen op lange termijn
Wanneer we “Pavlov op onze schouder houden,” houden we er rekening mee dat de emotionele reacties van onze honden op training net zo belangrijk zijn als hun fysieke capaciteiten. Deze mindset kan het aanleren van een nieuw hulpmiddel ombuigen van een potentieel stressvolle ervaring naar een kans om vertrouwen en zelfvertrouwen op te bouwen. Hoewel het misschien meer tijd kost, is het resultaat een hond die vol zelfvertrouwen een hulpmiddel kan gebruiken.
De terughoudendheid van je senior hond tegenover nieuwe hulpmiddelen is geen koppigheid – het is een natuurlijke reactie op verandering en onzekerheid. Door de tijd te nemen om positieve associaties op te bouwen en rekening te houden met emoties, bouw je meer samenwerking en vertrouwen op. En dat is wat we allemaal graag willen!
De volgende keer dat je je hond aan iets nieuws wilt introduceren, of dat nu een loopplank, trapje of ander hulpmiddel is, probeer er dan aan te denken om “Pavlov op je schouder”te houden. Hoe je hond zich voelt bij de ervaring is belangrijk, en door de tijd te nemen om die gevoelens positief te maken, bereik je betere en duurzamere resultaten. En daar wordt iedereen gelukkiger van, je hond, en jij ook ♥